This post is also available in: Nederlands
Vanessa Bussola van Villa Bussola woont in Le Marche, niet ver van Ascoli Piceno. Vandaag neemt ze ons mee naar deze stad, voor een wandeling langs al het moois dat Ascoli, zoals de locals de stad meestal noemen, te bieden heeft.
Vanessa: ‘Ik kom heel graag in Ascoli Piceno. De stad doet me sterk aan mijn geboortestad Verona en aan de Italiaanse hoofdstad Rome denken. Het is een stad met gevoel en sfeer, een stad waar ik niet zomaar doorheen kan lopen zonder steeds om me heen te kijken en tegen andere voetgangers aan te lopen omdat mijn ogen weer eens naar boven gericht zijn, gefascineerd door de magnifieke palazzi.
Sinds ik weer in Italië woon, ben ik steeds op zoek naar de bindende factor die me het gevoel van ‘thuis’ kan geven. In de bijna achttien jaar die ik in Den Haag woonde, vond ik dat gevoel op het Binnenhof, waar ik altijd graag doorheen liep of fietste.
In de loop der jaren heb ik ontdekt dat ik vooral op zoek ben naar het gevoel dat zegt: ‘wow, hier waan ik me terug in de oudheid, waar geschiedenis werd geschreven, maar sta ik tegelijkertijd ook midden in het nu, op een plek waar volop wordt genoten van het leven, met een positieve kijk op de toekomst’. En dat gevoel heb ik in Ascoli op bijna elke straathoek!
Om jullie even een idee te geven: Ascoli Piceno ligt in Midden-Italië, in het zuiden van de regio Le Marche. Het ligt op dezelfde hoogte als Rome, maar dan aan de andere kant van het land, op vijfentwintig kilometer van de zandstranden en de Adriatische Zee, aan de voet van de Apennijnen.
De rivier de Tronto met zijn zijrivier de Castellano doorkruisen de stad. Dankzij haar strategische ligging aan de Via Salaria (de verbindingsweg tussen Ascoli Piceno en Rome die in 299 voor Christus werd aangelegd en van fundamenteel strategisch en militair belang voor de Romeinen was) heeft Ascoli eeuwen lang handelscontacten met Rome onderhouden. Het gebied rondom Ascoli, langs de Tronto tot aan de badplaats Porto d’Ascoli, wordt ook wel il Piceno genoemd.
Wandel mee door Ascoli Piceno
Ga je met me mee op pad in Ascoli? Ik laat je tijdens een stadswandeling graag de mooiste plekjes van mijn favoriete stad zien. Je auto kun je het beste parkeren bij Parcheggio Torricella. Vanaf hier wandel je naar het majestueuze Piazza Arringo, dé plek waar de inwoners van Ascoli bijeenkomen, vroeger én nu.
Dit plein is getuige geweest van vele belangrijke politieke, religieuze en sociale gebeurtenissen. In de Romeinse tijd was dit het Forum, later, in de middeleeuwen, discussieerden de stadsleiders over de res publica, in de schaduw van een gigantische iep die in het midden van het plein stond. Hier zijn de volksstatuten geboren, de meest authentieke uiting van de democratie van Ascoli.
De gedachte daaraan is voor mij overweldigend. De geschiedenis is op dit plein nog altijd te voelen, door de aanwezigheid van het Palazzo dell’Arengo, het gebouw van het bestuur van de stad, het Palazzo Panichi, de kathedraal die is gewijd aan Sant’Emidio, de bisschoppelijke paleizen en de doopkapel van San Giovanni. Alle gebouwen zijn opgetrokken uit wit travertijn dat tijdens de schemering een bijzondere, warme gloed geeft.
Aan weerszijden van de plek waar vroeger de grote iep stond, vind je nu twee prachtige fonteinen, mijn favoriete fotomodellen als ik over het plein loop. Ze werden gebouwd in 1882, eveneens in travertijn, met twee prachtige bronzen zeepaardjes, een vis, engelen en waterspuwers waaruit drinkwater komt. Ze hebben een bijzondere aantrekkingskracht op mij.
Bij de fonteinen verzamelen inwoners van Ascoli zich voor een praatje. Fietsers vullen er hun drinkflesjes, kinderen doen tikkertje en voor de vele bezoekers van de stad is het een herkenbaar ontmoetingspunt.
Rondom de fonteinen speelt zich nog steeds het dagelijkse leven van Ascoli Piceno af: de wekelijkse markt op woensdag- en zaterdagochtend, de gezellige kerstmarkt met schaatsbaan in december, de sfeervolle antiekmarkt die elk laatste weekend van de maand gehouden wordt en in het voor- en najaar de markt met de meest uiteenlopende Italiaanse culinaire specialiteiten waar het water je van in de mond loopt…
Het zijn slechts een paar van de vele festivals, waarvan het meest bijzondere festival La Quintana is. Dit indrukwekkende middeleeuwse spektakel, met de daarbij horende selectie en wedstrijden van de beste vaandelzwaaiers, wordt al sinds 1377 gehouden ter ere van Sant’Emidio, de beschermheilige van Ascoli.
Op zondagochtend na de kerkdienst in de Cattedrale di Sant’Emidio (een van de maar liefst zevenentwintig (!) kerken van Ascoli) is het een gezellige drukte. Iedereen maakt een praatje met elkaar, drinkt een kopje koffie of neemt de tijd voor een langzame passeggiata voor de pranzo op tafel komt.
Om wat van de geschiedenis van deze stad te proeven, bezoek ik graag de musea aan dit plein. De Pinacoteca, in het Palazzo dell’Arengo, is Ascoli’s kunstmuseum: vijftien zalen vol magnifieke kunst, van fresco’s en schilderijen tot beelden, keramiek en muziekinstrumenten. Hier hangt ook de in Engeland gemaakte imposante geborduurde mantel die paus Nicolaas IV in de dertiende eeuw aan de stad cadeau gaf. Maar wat me hier het meest aanspreekt zijn de sfeer, de warmte en de geuren die ik ervaar als ik door die enorme oude zalen vol kunst ronddwaal.
Voor de ingang van het museum vind je een prachtige binnentuin waar een groot aantal bronzen en stenen borstbeelden van beroemde bewoners van Ascoli staat, maar ook inscripties, bas-reliëfs, grafstenen, Romeinse en middeleeuwse architecturale vondsten én verschillende gemeentelijke en nobele wapenschilden. Het is een klein openluchtmuseum op zich!
Het VVV-kantoor bevindt zich overigens ook in dit gebouw, in de mooie zaal Sala dei Mercatori.
Een culinaire stop bij Migliori op het plein is een must. Bestel hier een portie olive ascolane, dé specialiteit van deze stad. Deze met vlees gevulde olijven worden gepaneerd en gefrituurd in een puntzakje geserveerd. Heerlijk bij een glas Pecorino-wijn, een van de mooiste wijnen uit il Piceno, en veruit mijn favoriet!
In het Museo Archeologico, in het prachtige Palazzo Panichi, waan je je nog meer terug in de tijd. Er worden vondsten bewaard uit de prehistorie, van het Paleolithicum tot de Bronstijd en de Romeinse tijd. In een van de eerste zalen op de begane grond is een fantastische mozaïek te zien dat deel uitmaakte van een Romeinse domus (de woning van een rijke Romein) die tijdens verbouwingen onder het gerechtsgebouw ontdekt werd.
Zeer bijzonder vind ik ook de kleding en de sieraden van het Piceno-volk (dat heerste vanaf circa 900 tot 100 voor Christus) die tentoongesteld worden op de eerste etage, waar je overigens vanuit de ramen prachtige doorkijkjes hebt over de monumenten en het plein.
Als ik weer buiten op Piazza Arringo sta, bewonder ik de marmeren gebouwen om me heen en in het bijzonder de resten van de vrouwelijke beelden bij de ramen hoog op de gevel van Palazzo dell’Arengo. Ik heb nog steeds niet ontdekt wat voor betekenis ze precies hebben, maar die nieuwsgierigheid bewaar ik voor een volgend bezoek aan dit plein.
Vanaf hier loop ik door Via Cino del Duca, langs het imposante Palazzo del Governo, richting het andere fantastische plein van Ascoli Piceno: het Piazza del Popolo. Zodra ik voet op dit met travertijn geplaveide plein zet, ben ik betoverd. Iedere keer weer! Wat een sfeer, wat een kleuren, wat een harmonie. Al mijn zintuigen worden geprikkeld.
Dit plein verandert constant van kleur. Of ik hier nu in de winter, in de zomer, tijdens een regenbui of onder de brandende zon loop, het Piazza del Popolo blijft me verrassen.
Dit plein heeft zijn rechthoekige vorm pas sinds 1507, toen de huisjes, winkeltjes en pakhuizen van kunstenaars en kooplieden sierlijke zuilengalerijen kregen om de toenmalige wanorde aan het oog te onttrekken. Hierdoor vormen ze een homogeen beeld naast het stadhuis, het Palazzo dei Capitani del Popolo en de Chiesa di San Francesco: een uitgebalanceerde harmonie, typisch voor de renaissance.
Het Palazzo dei Capitani is een speciale plek voor mij. Hier heb ik meerdere keren het genoegen gehad om een bruiloft te organiseren voor Nederlandse stellen die graag in Italië wilden trouwen. Een unieke ambiance voor een onvergetelijke dag!
Dit gebouw is nu het stadhuis, maar werd vroeger bewoond door verschillende gouverneurs, pauselijk legaten, prefecten en burgemeesters die de geschiedenis van deze stad schreven. Op de prachtig versierde gevel van travertijn met de grote klok en toren zie je rechts van de toegangspoort een gravering uit 1393. Het palazzo werd door de eeuwen heen verwoest, herbouwd en opnieuw verbouwd. Het beeld van paus Paulus III aan de voorgevel dateert van 1549. Hij bracht na zware gevechten weer vrede en herstelde de machtspositie van Ascoli.
Als ik de trap oploop en het gebouw binnenstap, bevind ik me in de chiostro interno, een indrukwekkende gewelfde binnenplaats op drie niveaus waar ik niet weet waar ik moet kijken. De lichtinval, de kleuren, de gedempte geluiden en de mooie zuilen… Intiem, maar toch ook nog heel open. Voor mij de trouwlocatie bij uitstek!
Kort geleden ontdekte ik dat zich onder dit plein een hele Romeinse stad bevindt. Mijn hoofd kan niet bevatten dat we boven al dat moois lopen zonder te weten wat er zich precies onder ons verschuilt. Het is precies hetzelfde gevoel dat ik in Rome en in Verona heb. De opgravingen zijn overal te zien, ook hier in Ascoli: onder de gewelven in het Palazzo dei Capitani bijvoorbeeld is een glazen vloer waar je een deel van de teruggevonden stad kunt zien, maar ook in de toiletruimte van de historische bar Caffè Meletti. Onder je voeten slaapt de oudheid, onze oorsprong. Fascinerend!
Ik loop weer het plein op, met aan mijn linkerhand de gotische Chiesa di San Francesco, waarvan de bouw maar liefst ruim tweehonderd jaar geduurd heeft (van 1238 tot 1461 om precies te zijn). Deze kerk lijkt zo statig en imposant, maar als je de tijd neemt om hem goed te bekijken, zie je de vele mooie details, zoals het beeld van paus Julius II, de Edicola di Lazzaro Morelli, de prachtige Loggia dei Mercanti en het versierde portaal bij de hoofdingang aan de Via del Trivio.
Ik eindig mijn rondje Ascoli altijd met een heerlijke espresso bij Caffè Meletti (de typische lokale anijslikeur Anisetta Meletti sla ik vriendelijk af), dé bar waar ik in mijn gedachten terug in de tijd kan dwalen. Bij slecht weer drink ik mijn koffie binnen, zittend op een fluwelen bankje in de hoek bij het raam, zodat ik de hele ruimte kan overzien: het houten interieur in art deco-stijl, de prachtige toonbanken, het versierde plafond met mooie kroonluchters, de in witte jasjes rondlopende obers, de hoge ramen en spiegels. Zo stijlvol!
Bij mooi weer zit ik graag buiten, onder de gewelven met mooie fresco’s en kijk ik naar de taferelen die zich op het plein afspelen. Een paar oude mannen staan in de schaduw bij te praten, een oma loopt met haar kleinkind aan de hand, een op hoge hakken lopende dame rent haar hondje achterna, de burgemeester fietst over het plein en wordt links en rechts gegroet, een toerist loopt met verwonderde ogen foto’s te maken…
Ik geniet van deze intieme elegante sfeer. Nippend van mijn espresso bedenk ik wat ik de volgende keer weer zal gaan bekijken. Er is zo ontzettend veel te zien en te doen in deze stad – zelfs na al die tijd raak ik er niet uitgekeken!’
Wil je nog meer weten en ontdekken over Ascoli Piceno en het zuiden van Le Marche? Vanessa is de eigenaresse van Agriturismo Villa Bussola, een accommodatie tussen de glooiende heuvels. Ze helpt je graag met tips – en natuurlijk ben je altijd welkom voor een caffè bij Meletti!
Bron: Ascoli Piceno – een passeggiata over de mooiste pleinen – Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië